امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized finance) یکی از شعبه‌های فناوری بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال است که در اصطلاح رایج بازار با نام دیفای (DeFi) شناخته می‌شود. هدف از ابداع پروژه‌های دیفای، ایجاد نهادهای مالی جایگزین برای ساختارهای سنتی است. پروژه‌های دیفای شرایط را برای تراکنش‌های همتابه‌همتا فراهم می‌کند.در نتیجه DeFi به معنی امور مالی غیرمتمرکز یا ارائه محصولات مالی به صورت غیرمتمرکز است. در حقیقت DeFi زیرمجموعه‌ای ازاپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApp) محسوب می‌شود که به طور ویژه بر امور مالی مبتنی بر قراردادهای هوشمند تمرکز دارد. امروزه اکثر پروژه‌ های دیفای در بستر بلاکچین اتریوم و زنجیره هوشمند بایننس فعالیت دارند.

نحوه کار و استفاده از دیفای چگونه است؟

دیفای همانند رمزارزها از فناوری بلاک چین استفاده می‌کند. بلاک چین یک پایگاه داده یا دفتر کل توزیع‌شده و ایمن است.اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز به نام دی اپس dApps برای مدیریت تراکنش‌ها و اجرای بلاک چین استفاده می‌شود. در بلاک چین، تراکنش‌ها در بلاک‌ها ثبت می‌شوند و سپس توسط سایر کاربران تایید می‌شوند. اگر این تایید‌کننده‌ها بر سر یک تراکنش توافق کنند، بلاک، بسته و رمزگذاری می‌شود و بلاک دیگری ایجاد می‌شود که اطلاعات مربوط به بلاک قبلی را در خود دارد.

تا اینجا، مفهوم دیفای را بررسی کردیم. در ادامه، این را موضوع شرح می‌دهیم که خدمات دیفای به چه شکل در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. برای پاسخ به این سؤال باید به مفهومی به نام برنامه‌های غیرمتمرکز یا Decentralized application اشاره کنیم. این برنامه‌ها بین کاربران به‌اختصار با نام Dapp شناخته می‌شوند. برنامه‌های غیرمتمرکز بر مبنای پروتکل‌های مشخصی طراحی می‌شوند.

پروتکل‌ها مجموعه‌ای از قوانین‌اند که برنامه‌های غیرمتمرکز بر اساس آن‌ها به‌طور خودکار اداره می‌شوند. پروتکل‌ها همان قوانینی‌اند که در شبکه‌های بلاک‌چین تعریف می‌شوند. برای مثال، اتریوم را می‌توان بزرگ‌ترین میزبان برنامه‌های غیرمتمرکز برشمرد؛ به این معنی که بسیاری از برنامه‌ها مبتنی بر پروتکل‌های اتریوم راه‌اندازی و اداره می‌شوند.

مزایای استفاده از Defi چیست؟

در سیستم Defi هر فرد می تواند به راحتی به سرمایه خود دسترسی داشته باشد و کاملا امن آن ها را ذخیره و نگهداری کند. حتی می توانید در این سیستم معامله کنید و یا اینکه در نهایت سرمایه گذاری کنید. از آنجایی که دیفای بر بستر بلاک چین پیاده‌سازی می‌شود، بسیاری از مشکلات مربوط به امنیت دیگر معنا نخواهند داشت. تمام داده‌های مربوط به این اکوسیستم روی Blockchain ثبت شده و برای هزاران گره شبکه ارسال می‌شوند. بنابراین، سانسور دستکاری و یا حتی خطر متوقف شدن سرویس‌های این اکوسیستم دیگر وجود نخواهند داشت.

 در این قسمت به دیگر مزیت های دیفای می پردازیم.

1. برنامه هایی که بر پایه پلتفرم Defi می باشند به هیچ واسطه ای نیاز ندارند.
2. کاربر بدون نیاز به اعتماد به ی واسطه، می تواند کاملا کنترل پول های خود را به دست بگیرد.
3. هر کس و یا هر فردی می تواند DeFi را ایجاد کند و از آن استفاده کند.
4. در حال حاضر تقریبا تمامی پروژه های DeFi بر روی بلاکچین اتریوم ایجاد می شود.

دسترسی یکسان جهانی به خدمات مالی

امروزه افراد بسیاری در کشورهای توسعه‌یافته به دلیل دسترسی آسان به خدمات مالی، اهمیت این موضوع را دست کم می‌گیرند. در حالی که در برخی کشورها اگر مردم علاقه‌ای هم به امور مالی داشته باشند به راحتی به آن‌ها دسترسی نخواهند داشت.

مبلغ کم برای انتقال بین‌المللی وجوه

موضوع دیگری که شاید نادیده گرفته شود، هزینه انتقال وجه به سایر کشورهاست. این مشکل توسط مهاجرانی که برای خانواده خود پول می‌فرستند، بیشتر قابل درک است. در سیستم‌های مالی سنتی، برای انتقال وجه به سایر کشورها واسطه‌های زیادی درگیر می‌شوند. در نتیجه هزینه انجام تراکنش بالا می‌رود. اما با کمک دیفای، هیچ واسطه‌ای در کار نیست. بنابراین، هزینه این تراکنش‌ها به مقدار چشم‌گیری پایین می‌آید و تمام اقشار جامعه در کشورهای مختلف می‌توانند به‌راحتی از آن استفاده کنند.

افزایش امنیت و حریم خصوصی

در فایننس غیرمتمرکز، هر سرمایه‌گذار مسئول اصلی حفظ سرمایه خودش است و امور مالی بدون نیاز به تایید بانک مرکزی انجام می‌شود. این موضوع تاثیر زیادی در افزایش امنیت تراکنش‌ها و حفظ حریم خصوصی کاربران دارد.

معایب استفاده از دیفای Defi

DeFi امکان دسترسی کامل و مدیریت مستقیم سرمایه را برای مردم فراهم کرده و افراد زیادی از این موضوع راضی هستند.هنوز برنامه‌های غیرمتمرکز در امور مالی، آن‌طور که بایدوشاید محک زده نشده‌ و در مقیاس بزرگ استفاده نشده‌اند. برخی از ریسک‌ها و معایب جدی امور مالی غیرمتمرکز عبارت‌اند از:‌

1. قوانین ناکافی در حمایت از کاربران

در سال‌های اخیر، قوانین حوزه دیفای پیشرفت کرده‌اند؛ اما هنوز شرایط به‌گونه‌ای نیست که بتوان ادعا کرد کاربران به‌خوبی حمایت می‌شوند. برای مثال، وقتی دارایی خود را در اختیار بانک قرار می‌دهید، کاملاً تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرید؛ درنتیجه، بانک هرگونه خسارتی را جبران می‌کند. چنین قوانین حمایتی‌ای هنوز در بازار دیفای جا نیفتاده است.

2. تهدید هکرها

فناوری بلاک‌چین تا به امروز کارآمدی خود را در برابر حملات هکری اثبات کرده است، اما همه می‌دانیم که در عرضه تکنولوژی هیچ چیزی قطعی نیست؛ بنابراین، خطر حملات هکری همواره تهدید بالقوه‌ای در بازارهای مبتنی بر بلاک‌چین است.

3. مشکلات وثیقه‌گذاری

برای برخورداری از خدمات امور مالی غیرمتمرکز، به وثیقه‌گذاری 100 درصدی و بیشتر نیاز است. در این شرایط، وقتی قصد دارید وام بگیرید، باید معادل مبلغ وام مدنظر نزد ارائه‌دهنده وام، وثیقه بگذارید. چنین رویه‌ای سبب می‌شود تعداد افرادی که شرایط دریافت وام را دارند، محدود شود؛ این در حالی است که مثلاً برای دریافت وام مسکن از بانک، می‌توانید سند خانه را در رهن بانک قرار دهید و به وثیقه نقدی نیازی نیست.

بهترین پروژه‌های دیفای

پروژه های دیفای مجموعه‌ای از برنامه‌های کاربردی هستند که امور مالی غیرمتمرکز شما را در بلاکچین‌های اتریوم (شبکه ERC-20)، زنجیره هوشمند بایننس و غیره، با استفاده از قرارد هوشمند انجام می‌دهند.به طور کلی دیفای هنوز در ابتدای مسیر خود قرار دارد. با این وجود، با توجه به ویژگی‌ها و پتانسیل‌های این اکوسیستم، می‌توان کاربردهای احتمالی آن در آینده را بررسی کرد.برای آشنایی بیشتر با فضای امور مالی غیرمتمرکز، تعدادی از برترین پروژه‌های فعال در این زمینه را معرفی می‌کنیم. هریک از این پروژه‌ها معمولاً یک یا چند ارز دیحیتال اختصاصی دارند. کاربران برای استفاده از خدمات پروژه‌های دیفای، باید از این ارزهای دیجیتال استفاده کنند.

• صرافی یونی سواپ (Uniswap)
• چین لینک (LINK)
• رپد بیت کوین (Wrapped Bitcoin)
• آوه (Aave)
• پنکیک سواپ (CAKE)
• پروژه استیبل کوین دای (Dai)
• کامپوند (Compound)
• یرن فایننس (Yearn finance)
• یام فایننس (Yam finance)
• کرو فایننس (Curve finance)
• دیسنترالند (Decentraland)
• کازماس (Cosmos)