بلاک چین (Blockchain) از دو کلمه بلاک (Block) و چین (Chain) تشکیل شده است. معنای لغوی بلاک چین، زنجیره بلاک (زنجیره بلوک) است؛ زمانی که در مورد زنجیره و بلاک در بلاکچین صحبت میکنیم، در واقع در مورد زنجیرهایی از اطلاعات دیجیتالی صحبت میکنیم و هر بلاک این اطلاعات را در خود نگهداری میکند.تفاوت اساسی فناوری بلاکچین با پایگاههای داده نرمال، در چگونگی ذخیره کردن اطلاعات است. در بلاکچین ابتدا دادهها را در یک بلوک ذخیره شده و سپس به یکدیگر متصل میشوند. پس از ورود اطلاعات، آنها به یک بلوک جدید منتقل میشوند. در نهایت با پر شدن بلوک از دادهها، بلوک جدید به بلوک قبلی متصل میشود. این امر در نهایت منجر به زنجیر شدن دادهها به یکدیگر با ترتیب زمانی مشخصی خواهد شد.
بلاکچین چگونه کار میکند؟
در یک تعریف کلی، میتوانیم بگوییم بلاک چین یک دفتر کل توزیع شده، غیرمتمرکز و اشتراکی است که به صورت زنجیرهای از سوابق بنام بلاک ساخته شده است.هر بلاک در این زنجیره، مسئول ذخیرهسازی نوعی از اطلاعات (مانند سوابق معاملات) است.فناوری بلاک چین را میتوان شبکهای در نظر گرفت که کارکردی مانند پایگاه داده دارد اما مرکزیت خاصی ندارد و توسط نهاد یا ارگانی کنترل نمیشود، اطلاعاتی که در blockchain ذخیره میشوند یک سری تفاوتهایی با اطلاعات ذخیره شده در پایگاه دادهها دارد.اگر بخواهیم به زبان ساده بگوییم بلاک چین چیست، باید آن را به صورت زنجیرهای بلند از دادهها در نظر بگیریم.
بلاکچین از طریق یک فرایند چندمرحلهای کار میکند که بهصورت زیر است:
یک مشارکتکنندۀ مجاز تراکنشی را وارد میکند که فناوری بلاک چین باید تأییدش کند.
این روند بلوکی را ایجاد میکند که تراکنش یا دادههای خاصی را نشان میدهد.
بلوک به تمام گرههای کامپیوتری در شبکه ارسال میشود.
نودهای مجاز تراکنش را بررسی کرده و بلوک را به بلاکچین فعلی اضافه میکنند. (نودها یا گرههای شبکههای بلاکچین عمومی را ماینر مینامند؛ این گرهها در ازای انجام دادن این کار هزینه دریافت میکنند که معمولاً در فرایندی به نام اثبات کار یا PoW و به شکل کریپتوکارنسی پرداخت میشود).
بهروزرسانی انجام شده در سرتاسر شبکه توزیع میشود که تراکنش را نهایی میکند.
بلاکچین اساسا دفتر معاملات دیجیتالی است که در کل شبکه سیستمهای رایانهای موجود در بلاکچین تکثیر و توزیع میشود. سیستمی برای ضبط اطلاعات است به گونهای که تغییر، هک یا تقلب در سیستم را دشوار یا غیرممکن میکند.پیشرفتهای Blockchain هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد و توانایی انقلابی بودن در آینده را خواهد داشت. Blockchain ترکیبی از سه فناوری پیشرو کلیدهای رمزنگاری، شبکه همتا به همتا و ابزار مناسب برای ذخیره معاملات است.
با کمک بلاکچین شما میتوانید در وقت و هزینه ثبت اطلاعات و سوابق خود صرفه جویی کنید.فناوری بلاکچین، نسبت به فناوریهایی مانند اینترنت، تازهکار و نوظهور است. هنوز ظرفیت زیادی از فناوری بلاکچین شناخته نشده است و برای کشف آنها زمان لازم است.
بلاکچین یک فناوری نوظهور است که مزایای زیادی در دنیای دیجیتالی دارد که به طور فزایندهای از آنها استفاده میشود. در ادامه به آنها اشاره شده است:
امنیت بالا
برای این کار از ویژگی امضای دیجیتال جهت انجام معاملات بدون تقلب استفاده میکند و باعث میشود بدون یک امضای دیجیتالی خاص، تغییر دادههای یک شخص توسط سایر کاربران امکان پذیر نباشد.اطلاعات در بلاک چین رمزنگاری شده و سپس ذخیره میشوند، که این امر باعث افزایش امنیت اطلاعات میشود. مسائل مربوط به هش که بیان کردیم نیز در جهت افزایش امنیت است.
سیستم غیر متمرکز
معمولا انجام معاملات نیازمند تأیید شدن از سوی مقامات دولتی مانند بانک است. اما با کمک فناوری بلاکچین، شما میتوانید معاملات خود را با اجماع کاربران انجام دهید. بنابراین، از طریق این فناوری معاملات به صورت سریعتر و مطمئنتر صورت میگیرد.نکته ی دیگری که جالب توجه است این است که در بلاک چین، اطلاعات برای همهی اعضای آن قابل مشاهده است، بنابراین شفافیت در اوج خود قرار دارد. (البته در بلاک چین های ضد انحصاری و به طور کلی برای اعضایی که مجوز تایید و مشاهده تراکنشها را دارند)
قابلیت اتوماسیون
از جمله خصوصیات مهم فناوری بلاکچین، قابلیت اتوماسیون و برنامهریزی است. از این رو، با محقق شدن معیارهای مربوطه، امکان انجام رویدادها به صورت خودکار و پرداختهای سیستمی وجود دارد.
معایب فناوری بلاک چین
فناوری نوظهور بلاکچین با وجود تمام پیچیدگیهایش به عنوان شکل غیرمتمرکز نگهداری پایگاه داده، پتانسیلی نامحدود دارد. هنوز ظرفیت زیادی از این فناوری ناشناخته است و برای کشف آنها به زمان نیاز است. اما در کنار مزایای بیشمار همچون، حفظ حریم خصوصی کاربران در کنار شفافیت بالا و افزایش امنیت تا هزینههای پردازش کمتر و… برخی معایب نیز وجود دارد در ادامه به بررسی معایب این تکنولوژی میپردازیم.
همانطور که در ابتدا اشاره کردیم، بلاکچین انواع مختلفی دارد و همچنین هر بلاکچین مزایا و معایب به خصوصی دارد. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به انواع بلاکچین اشاره کنیم و توضیحاتی در مورد آن به شما ارائه دهیم.
شبکه بلاک چین عمومی به بلاکچینی گفته میشود که دسترسی به شبکه آن برای عموم آزاد است و همه میتوانند یکی از اعضای آن شوند مثل بلاک چین بیت کوین، اتریوم و سایر ارزهای دیجیتالی.بلاکچین عمومی، یکی از شناخته شده ترین بلاکچین های موجود می باشد.تا به امروز بلاکچین های عمومی در وهله اول برای تبادل و یا استخراج ارز های دیجیتال استفاده می شوند. در این نوع از بلاکچین نود (Node) ها که کاربران موجود در شبکه به حساب می آیند، می توانند با دسترسی به بلاکچین عمومی، همانطور که گفتیم فعالیت هایی همانند استخراج و تأیید تراکنش را انجام دهند.
بلاکچین خصوصی:
بلاکچین های خصوصی معمولاً کوچک تر هستند و از رمز ارز ها استفاده نمی کنند. در اصل باید گفت که امکان استفاده از بلاکچین خصوصی بیشتر در سازمان های دولتی و یا خصوصی امکان پذیر است.در بلاکچین خصوصی، کاربران محدودی برای فعالیت انتخاب شده اند و تنها اطلاعات بلاکچین برای تعداد مشخصی قابل نمایش می باشد. در کل باید اشاره کنیم که بلاکچین خصوصی، برخلاف بلاکچین عمومی عمل می کند.نوع پرایوت این شبکهها عموما در سازمانها یا شرکتهایی که فقط تعداد محدودی از اعضا اجازه دسترسی به آن را دارند مورد استفاده قرار میگیرد. میزان امنیت، اختیارات، مجوزها و دسترسی، در دست سازمان کنترل کننده آن است.البته برخی از بلاک چین های عمومی و خصوصی به صورت انحصاری یا نیازمند مجوز (Permissioned) هستند که نوع عمومی آن به صورتی است که اطلاعات برای همگان قابل مشاهده است اما تایید و ثبت اطلاعات توسط عدهای خاص یا اعضای یک شرکت خاص انجام میشود.این نوع بلاک چین میتواند برای نهادهای مختلف خصوصی و دولتی مورد استفاده قرارگیرد. در این بلاک چین افرادی خاص برای تایید فعالیتها انتخاب میشود و فقط افرادی خاص امکان مشاهده اطلاعات ثبت شده را دارند.
مزایای بلاک چین خصوصی
سرعت: تراکنشهای بلاکچینهای خصوصی با سرعت بالاتری نسبت به نوع عمومی انجام میپذیرند. بنابراین نرخ تراکنشها بر ثانیه (Transactions Per Secons) یا به طور خلاصه TPS، در نوع پرایوت این شبکهها بیشتر است. دلیل این است که در مقایسه با نوع Public بلاک چینها، تعداد محدودی از نودها در شبکههای Private وجود دارد.
مقیاسپذیری: نوع خصوصی Blockchain ها بسیار مقیاسپذیر هستند، یعنی میتوانید بسته به نیاز خود، اندازه شبکه Private را انتخاب کنید. بهعنوان مثال، اگر سازمانی نیازمند یک بلاک چین با 20 نود باشد، پیادهسازی آن کار راحتی است.
این نوع بلاکچین، نوعی بلاکچین نیمه غیرمتمرکز می باشد. این بلاکچین توسط یک و یا چند سازمان و یا بهتر است بگوییم که به صورت گروهی کنترل می شود. تقریباً باید بگوییم که نیمی از بلاکچین کنسرسیوم عمومی و باقی آن خصوصی است. در این بلاکچین تنها به چند کاربر مجوز تأیید تراکنش داده می شود.این نوع Blockchain متضاد چیزی است که در بلاکچین خصوصی و مدیریت شبکه توسط تنها یک شرکت واحد، به آن پرداختیم. در بلاکچین کنسرسیوم بیش از یک سازمان به عنوان نود عمل کرده و تبادل اطلاعات یا استخراج را انجام میدهند. بلاک چینهای کنسرسیوم عموما توسط بانکها، سازمانیهای دولتی و غیره مورد استفاده قرار میگیرند.
بلاکچین، حدود ۱۲ سال است که پا به عرصه زندگی عمومی گذاشته اشت. ۱۲ سالی که پر از تجربههای تازه برای این تکنولوژی و کاربرانش بوده است. هنوز ظرفیتهای شناخته نشده بسیاری از بلاکچین باقی مانده است که با گذشت زمان خودشان را نشان خواهند داد.بلاکچین بستر قدرتمند غیرمتمرکزی است که محل ذخیره بیشمار دیتاست و هم زمان همه افراد حاضر در شبکه میتوانند تمامی تراکنشها را مشاهده کنند بدون اینکه هویت هیچ کاربری فاش شود. قطعا اغراق نیست که بگوییم بلاکچین انقلابی در دنیای مدرن ایجاد کرده است. به نظر میرسد بلاکچین با شگفتیهایی که در دنیای تکنولوژی برای انسان به ارمغان آورده است که روز به روز در حال پیشرفت است میتواند نقطه عطف دنیای حاضر باشد. ابعاد گوناگون این تکنولوژی همچنان ناشناخته است. مانند هر پدیده نوظهور دیگری این تکنولوژی نیز، نیاز به زمان برای شکوفایی دارد.
در بلاکچین امنیت بسیار بالا می باشد، همانطور که آشنا شدید، هر فرد و یا ارگانی توانایی هک بلاکچین را ندارد؛ بنابراین می توانید با اطمینان به این تکنولوژی اعتماد کنید. جز امنیت، بلاکچین، مزایای بسیار دیگری نیز دارد که یکی از آن ها شفافیت می باشد. شفافیت در این فناوری بالا است و هیچ چیزی از افراد در بلاکچین پنهان نمی ماند.این گرهها در سرتاسر دنیا توزیع شدهاند و برای انجام درست وظایف خود، از الگوریتمهای اجماع استفاده میکنند. امنیت شبکه بلاک چین حاصل استفاده از ایدههای مبتکرانه در حوزه رمزنگاری و اقتصاد است.
نظرات (1)
آموزش بلاکچین و رمز ارزها به زبان ساده - علی امیدی نیا
[…] اگر یک گره یا نود، صلاحیت یک تراکنش را برای ثبت در بلاکچین تایید نماید، تراکنش انجام خواهد شد و اگر آن را رد کند، […]