اپلیکیشن غیرمتمرکز یا دی اپ که آن را با سرواژه‌ی dApp نشان می‌دهند، برگرفته از عبارت Decentralized Application به معنای «برنامه غیرمتمرکز» است.برنامه‌های غیرمتمرکز (DApp)، اپلیکیشن‌هایی هستند که روی بلاک‌چین توسعه داده می‌شوند.اپلیکیشن غیرمتمرکز برنامه‌ای‌ست که در یک بلاک چین یا شبکه‌ای همتابه‌همتا از رایانه‌ها اجرا می‌شود و مستقل از کنترل یک شخص یا سازمان واحد است.اپلیکیشن غیرمتمرکز اپلیکیشن‌هایی شفاف، انگیزشی، توزیع‌شده و انعطاف پذیر هستند که مالکیت متمرکزی از طرف شخص ثالث ندارند. این بدان معنی است که فقط کاربران اپ‌ها قادر به ایجاد تغییرات در آن‌ها هستند.

تاریخچه اپلیکیشن غیرمتمرکز

در سال ۲۰۱۴ میلادی (۱۳۹۳) نخستین گزارش از شرح ایده‌ی اپلیکیشن غیرمتمرکز یا دپ (DApp) با نام «The General Theory of Decentralized Applications, Dapps» نوشته‌ی چندین نویسنده ازجمله دیوید جانستون و شاون ویلکینسون روی گیت‌هاب منتشر شد.در این مقاله اشاره شد که یک برنامه غیر متمرکز باید دارای کد منبع باز باشد و بدون دخالت شخص یا نهاد ثالث کار کند. کنترل اکوسیستم آن نیز باید از سوی کاربران صورت بگیرد. هر گونه اعمال تغییر در زیرساخت اکوسیستم با رأی‌گیری از سوی کاربران تصویب و اجرایی می‌شود.

قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت (Smart Contract) چیست؟

اگر بخواهیم به صورت دقیق‌تر توضیح دهیم، باید این‌طور بیان کنیم که یک توسعه‌ دهنده قادر است دست به ایجاد یک dApps همچون توییتر بزند. سپس این اپلیکیشن را بر روی یک بلاک‌چین قرار دهد تا هر کاربری بتواند نسبت به ارسال انواع پیام‌ها اقدام کند. بعد از اینکه پیغام‌های مورد نظر ارسال شدند، هیچ کاربری نمی‌تواند آن‌ها را حذف کند. این خود به تنهایی می‌تواند امنیت را تا حد بسیار چشمگیری افزایش دهد.

مزایای استفاده از برنامه های غیرمتمرکز

به طور کلی اصلی‌ترین مزایایی که می‌توان برای این دسته از برنامه‌ها کاهش هزینه‌ها،افزایش سرعت فعالیت‌ها،قابل استفاده در صنایع گوناگون و کمک به حفظ حریم خصوصی است.در بخش زیر برخی از مزایای استفاده از برنامه های غیرمتمرکز یا اپلیکیشن‌های دی‌اپ قرار گرفته شده است.

1. غیرمتمرکز: مهم‌ترین مزیتی که اپلیکیشن غیرمتمرکز ارائه می‌کند همین ویژگی غیرمتمرکز بودن آن و حذف واسطه‌ها است.
2. پروتکل: تعیین قوانین، پروتکل و مقررات توسط برنامه‌نویس برای فعالیت درست برنامه.
3. متن‌باز: کلیه کدنویسی‌های برنامه به‌منظور حصول اطمینان از درستی آن‌ها باید در اختیار عموم جامعه قرار بگیرد.
4. ترغیب کننده: مزد تأمین‌کنندگان امنیت برنامه‌ها را فراموش نکنید. با پرداخت رمز ارز به آن‌ها، انگیزه مضاعفی برای ادامه کارشان ایجاد کنید.
5. آسیب‌پذیری بسیار ناچیز:یکی دیگر از مزیت‌های اپلیکیشن غیرمتمرکز (dApp) آسیب‌پذیری بسیار ناچیز آن در برابر حملات مختلف است.. از آنجایی‌که این اپلیکیشن‌ها سرور مرکزی ندارند، هیچ محل فیزیکی وجود ندارد که مهاجم بتواند به آن نفوذ کند یا حتی آن را هدف حملات قرار دهد.
6. از دیگر مزایای استفاده از اپلیکیشن غیرمتمرکز حفاظت حداکثری از حریم شخصی کاربران است.

استفاده از اپلیکیشن غیرمتمرکز همراه با خود مزایای زیادی به همراه دارد. در ابتدا باید بگوییم که این برنامه تمرکز اصلی خود را بر روی محافظت از حریم خصوصی کاربر گذاشته است. زمانی که کاربران از این برنامه استفاده می‌کنند، هیچ‌گونه نیازی به ارسال اطلاعات شخصی نخواهند داشت. این برنامه‌ها برای اینکه بتوانند تراکنش‌های بین دو طرف ناشناس را تکمیل کنند، باید به انواع قراردادهای هوشمند دسترسی داشته باشند.

این قراردادها باعث شده‌اند تا افراد هیچ‌گونه اتکایی به یک مرجع مرکزی خاص پیدا نکنند. در واقع افرادی که طرف‌دار آزادی هستند و حزب آن‌ها لیبرال است، از dApps به عنوان یک جایگزین پلتفرم رسانه‌های اجتماعی یاد می‌کنند. زمانی که یک پلتفرم به صورت غیرمتمرکز باشد، در آن صورت می‌تواند در برابر انواع سانسورها از خود مقاومت قابل‌توجهی نشان دهد. شاید از خود این سؤال را بپرسید که دلیل مقاومت در برابر سانسور چیست؟

باید به شما بگوییم هیچ‌کدام از شرکت‌کننده‌ها با هیچ منصبی نمی‌توانند پیام‌های رد و بدل شده را در بلاک‌چین حذف کنند. همچنین مسدود کردن پیام‌های ارسالی نیز امکان‌پذیر نیست. برای اینکه بتوان نسبت به ساخت dApps جدید اقدام کرد، به یک پلتفرم بسیار منعطف نیاز است. اتریوم می‌تواند یک پیشنهاد برتر در این راستا باشد که در فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای توسعه‌دهندگان نقش بسیار پررنگ و اساسی دارد.

اتریم تمام تمرکز خود را بر روی پیدا کردن انواع کاربردهای نوآورانه برای اپلیکیشن‌ها و برنامه‌های دیجیتال می‌گذارد. همین ویژگی باعث شده است اپلیکیشن غیرمتمرکز در صنایع مختلفی به استقرار برسد. از جمله این صنایع می‌توانیم به گزینه‌های زیر اشاره داشته باشیم:

• بانکداری
• امور مالی
• بازی و سرگرمی
• رسانه‌های اجتماعی
• خرید آنلاین
• و…

معایب استفاده از اپلیکیشن غیرمتمرکز

باوجود تمام مزایای اپلیکیشن غیرمتمرکز، درحال حاضر می‌توان مشکلات و کاستی‌هایی در این نوع سرویس‌ها مشاهده کرد که توسعه‌دهندگان فعال در این حوزه درتلاش برای رفع آن‌ها هستند.

اولین عیب استفاده از اپلیکیشن غیرمتمرکز سرعت کم در به‌روزرسانی و تغییرات پلتفرم است، زیرا به‌دلیل نبود قدرت مدیریت مرکزی در سازوکار اداره‌ی دپ‌ها، هرگونه به‌روزرسانی حتی انواع جزئی آن نیازمند رای‌گیری از اعضای اصلی است و کاربران برای اجماع درباره‌ی گزینه‌ها ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها پیرامون مزایا و معایب هر تصمیم استدلال بیاورند؛ بنابراین، روند تصمیم‌گیری نسبت‌به نوع سنتی مقداری طولانی‌تر خواهد بود.

مهم‌ترین چالش پیش روی این برنامه‌ها، موضوع مقیاس‌پذیری است. مدیریت اکوسیستم این برنامه‌ها از سوی کاربران صورت می‌گیرد. بنابراین زمانی که حجم تراکنش‌ها در شبکه افزایش پیدا می‌کند، لازم است که تعداد مشارکت‌کنندگان در اداره شبکه نیز به تناسب افزایش یابد. در غیر این صورت قطعا خدمات شبکه با کندی مواجه خواهد شد.

ازسویی دیگر، اپلیکیشن غیرمتمرکز برای عملکرد مناسب به یک پایگاه کاربر با اندازه متناسب نیاز دارد؛ درنتیجه، راه‌اندازی دی اپ به نودها، ساختار مدیریتی و کاربران فعال برای تعامل با اپلیکیشن وابسته است. با توجه به این موضوع، دسترسی به اپلیکیشن غیرمتمرکز در مراحل اولیه‌ی راه‌اندازی بسیار دشوار خواهد بود و اکثرشان حمایت لازم برای پیمودن گام‌های نخست را دریافت نمی‌کنند و متقاعد کردن افراد برای پیوستن به آن‌ها دشواری‌هایی دارد.

آموزش سالیدیتی برنامه نویسی قرارداد هوشمند

از آنجایی که این اپلیکیشن در مراحل ابتدایی خود به سر می‌برد، وجود یک سری از ضعف‌ها طبیعی است. بر روی این برنامه‌های دیجیتالی هنوز هم یک سری از آزمایش‌ها انجام می‌شوند تا بتوان بهترین عملکرد را از آن شاهد بود. همین ابتدایی بودن برنامه، یک سری از نگرانی‌ها را با خود به همراه داشته است.

به عنوان مثال این سوال مطرح است که آیا شبکه‌ها می‌توانند تبدیل به یک مقیاس شوند؟ این مقیاس‌پذیری در حالی است که این دسته از برنامه‌ها به محاسبات قابل‌توجهی نیاز دارند و ممکن است شلوغی بیش از حد شبکه را با خود به همراه داشته باشند. نگرانی‌های دیگری نیز در این حوزه به چشم می‌خورند. توسعه رابط کاربری موردپسند نمونه‌ای از آن‌ها است.

اکثر افرادی که کاربر برنامه‌های توسعه‌یافته هستند، این انتظار را دارند که در هنگام کار با برنامه سهولت و آسانی فوق‌العاده‌ای را تجربه کنند. همین باعث خواهد شد تا تعاملات کاربر با برنامه نیز بیشتر شود. توسعه‌دهندگان اگر می‌خواهند که افراد به اپلیکیشن غیرمتمرکز ورود پیدا کنند، باید یک تجربه کاربری فوق‌العاده را ترتیب دهند. سطح عملکردی باید به نحوی باشد که به راحتی بتواند با سایر برنامه‌های مشابه به رقابت بپردازد.

مهم‌ترین محدودیت‌هایی که در این راستا وجود دارند

مشکلات اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز تنها به همین موارد ختم نمی‌شوند و با چالش‌های دیگری نیز روبه‌رو خواهید بود. از مهم‌ترین محدودیت‌های dApps می‌توانیم به اصلاحات و تغییرات کد اشاره داشته باشیم. بعد از اینکه dApp به عنوان ایجاد پیشرفت‌های گوناگون متمرکز شد، به اصلاحات متعددی نیاز است؛ چرا که باید باگ‌ها و خطرات امنیتی به صورت کامل برطرف شوند و از این طریق شاهد بالاترین سطح از امنیت بود.

بر اساس بررسی‌ها و آمارهایی که اتریوم منتشر کرده است، توسعه‌دهندگان dApps با چالش‌های مختلفی مواجه می‌شوند که یکی از آن‌ها به‌روزرسانی‌های مداوم است. تا حالا این سؤال را از خود پرسیده‌اید که چرا این فرایند چالش‌برانگیز است؟ از آنجایی که تغییرات داده‌ها در بلاک‌چین یک کار بسیار سخت است، به همین علت از آن تحت عنوان یکی از کارهای چالش دار یاد می‌شود.

تفاوت‌ یک اپلیکیشن متمرکز با dApp چیست؟

تفاوت‌های اپلیکیشن غیرمتمرکز و اپلیکیشن متمرکز را می‌توان در دو دسته طبقه‌بندی کرد. این تفاوت‌ها تقریبا در همان بخش‌هایی است اپلیکیشن غیرمتمرکز با اپلیکیشن تحت وب تفاوت دارد.در اپلیکیشن متمرکز با یک پایگاه داده مرکزی روبه‌رو هستیم و رابط کاربری که پل ارتباطی بین پایگاه داده محلی نصب‌شده به‌همراه برنامه است؛ اما در اپلیکیشن غیرمتمرکز قرارداد هوشمند ایفای نقش پل ارتباطی را به‌عهده می‌گیرد.ازسویی دیگر، برخلاف اپلیکیشن غیرمتمرکز که روی شبکه همتابه‌همتا میزبانی می‌شود و داده‌های آن در بستر شبکه بلاک چین عمومی ذخیره می‌شوند و در دسترس همه‌ی افراد قرار دارند.

اپلیکیشن متمرکز اغلب داده‌ها را در محل نصب برنامه ذخیره می‌کند و بخشی از داده‌های ضروری را ممکن است از طریق اینترنت از سرور اصلی مستقر در شرکت دریافت کند.باوجود این تفاوت‌ها، کارایی اپلیکیشن غیرمتمرکز نه‌تنها کاستی ندارد بلکه استفاده از اپلیکیشن غیرمتمرکز مزایای مجذوب‌کننده‌ای به‌همراه خواهد داشت.

برنامه‌ای که متمرکز است معمولا به یک واحد خاص تعلق دارد. این برنامه‌ها بر روی چندین سرور که هر کدام از آن‌ها تحت کنترل یک شرکت خاص هستند، قرار گرفته‌اند. کاربران می‌توانند یک نسخه از برنامه را تحت فضای وب دانلود کنند و از این طریق تعاملات لازم را داشته باشند. این در حالی است که اپلیکیشن غیرمتمرکز به یک مرجع مرکزی مستقیم اتکا می‌کند و از این طریق کاربران با یکدیگر معاملاتی را انجام می‌دهند. در این اپلیکیشن یک کد منبع وجود دارد که کاربران می‌توانند بدون افشای اطلاعات خود به انجام تراکنش‌ها بپردازند.

آینده برنامه‌های غیر متمرکز

پیش‌بینی می‌شود که برنامه‌های غیر متمرکز همچنان به رشد تصاعدی خود در آینده ادامه خواهند داد؛ اگر چه تا تحقق آرمان‌شهری که برای این فناوری تصور شده است، راه درازی در پیش است. دلیل این امر آن است که هنوز آن اندازه که باید در بین کاربران مورد قبول واقع نشده است و عظمت چیزی که DApp در صدد جایگزینی آن است، زمان زیادی می‌طلبد.

کسب درآمد دلاری با قرارداد هوشمند

به طور حتم، ۱۰۰ میلیون کاربر علاقه‌مند به رمز ارز‌ها وارد این فضا خواهند شد، البته نه دلیل اینکه آن‌ها به رمز ارز علاقه دارند؛ بسیاری از کاربران به دلایل مختلفی مثل، بازی مبتنی بر بلاک چین، استفاده از مرورگر غیر متمرکز، استفاده از شبکه اجتماعی و … به سمت برنامه‌های غیر متمرکز (DApps) رو می‌آورند. به طور کلی، برنامه‌های غیر متمرکز هنوز اول راه هستند، از آنجایی که این تکنولوژی نحوه استفاده از داده‌ها، ایجاد و مبادله آنلاین پول را تغییر می‌دهد، زمان زیادی طول می‌کشد که به عنوان یک مرحله تحولی برنامه‌ها و خدمات آنلاین تبدیل شوند.

برای آن‌که برنامه‌های غیر متمرکز به‌اندازه برنامه‌های متمرکز رایج و متداول شوند، باید الگویی که در حال حاضر شاهد آن هستیم، از ریشه تغییر پیدا کند و نقش‌آفرینانی که در حال حاضر در این زمینه فعالیت می‌کنند، انگیزه زیادی برای پشتیبانی از آن ندارند.

بیش از ۱.۰۰۰ اپ غیر متمرکز وجود دارند که در حال حاضر، توسعه داده شده‌‌اند و بسیاری از آنها، به دنبال تبدیل جهان به مکانی شفاف‌‌تر و منصفانه‌‌تر هستند. جامعهه بلاک چین عقیده دارد که اپلیکیشن های غیر متمرکز، حوزه های بسیاری، از سیاست گرفته تا انرژی و حسابداری را دگرگون خواهند کرد.

آینده اپلیکیشن غیرمتمرکز را می‌توان در گسترش عملکرد اینترنت به‌واسطه بلاک چین مشاهده کرد. باید یادآور شد که نمی‌توان توسعه‌ی دپ‌ها را از فناوری بلاک چین جدا کرد و روند جنبش غیرمتمرکزسازی و رهایی از محدودیت‌های موجود که ازطریق شرکت‌های بزرگ تحمیل شده است، همگی به آینده‌ی اپلیکیشن غیرمتمرکز گره می‌خورد؛ اما پرسشی که بی‌پاسخ می‌ماند این است که آیا جهان درحال‌حاضر آمادگی حذف محدودیت‌های نظارتی و عملکردی را دارد؟ باید منتظر ماند و دید که رویکردهای جلوگیری از هرج‌ومرج و برقراری نظم باوجود رهایی از محدودیت‌ها تا چه اندازه قاطع و کار‌آمد هستند.

نکات مهمی که باید در ارتباط با اپلیکیشن غیرمتمرکز بدانید

دررابطه‌با dApps یک سری از نکات مهم وجود دارند که آشنایی با آن‌ها خالی از لطف نیست. فهرست زیر به خوبی این نکات را با شما به اشتراک می‌گذارد:

• dApps در بین انواع برنامه‌های دیجیتالی جای می‌گیرند که به شبکه‌ای از بلاک‌چین‌های مختلف تکیه داده‌اند. در واقع برای اجرای این برنامه‌ها هیچ نیازی به رایانه نیست.
• همان‌طور که از نام این برنامه‌ها مشخص است، به صورت غیرمتمرکز هستند؛ به همین علت یک مقاوم واحد و آزاد در کنترل آن‌ها هیچ‌گونه نقش و دخالتی ندارند.
• استفاده از این برنامه‌ها همراه با خود مزایای گوناگونی را دارد که رعایت حریم خصوصی کاربر و همچنین انعطاف‌پذیری بالا در توسعه یکی از آن‌ها است.
• از معایب آن نیز نمی‌توانیم عبور کنیم. به عنوان مثال نمی‌تواند در کد تغییرات مختلفی را ایجاد کند.

جمع بندی مقاله اپلیکیشن غیرمتمرکز

در این مقاله بررسی کردیم که برنامه غیرمتمرکز چیست و چگونه کار می‌کند. این برنامه‌ها در طول سال‌های اخیر همواره در مسیر پیشرفت و توسعه قرار داشته‌اند.اپلیکیشن‌های غیر متمرکز اپلیکیشن‌های منبع بازی هستند که روی بلاک چین‌های عمومی مستقر شده‌اند و به یک شخص یا موجودیت واحد تعلق ندارند.همچنین متوجه شدیم که با اینکه اکثر dAppها ابزارها و خدمات مالی را با استفاده از پروتکل‌های مبتنی بر قرارداد هوشمند ارائه می‌کنند، موارد استفاده آن‌ها بسیار فراتر از امور مالی است.به همین دلیل بسیاری از کارشناسان فعال در حوزه فناوری معتقدند که آینده متعلق به این برنامه‌هاست. به هر ترتیب چالش‌هایی نیز پیش روی آن‌ها قرار دارد که در صورت برطرف کردنشان می‌توان به موفقیت هر چه بیشتر برنامه‌های غیرمتمرکز امیدوار بود.ینده Dapps درخشان و پر از امکانات به نظر می رسد. بسیاری از بخش ها هنوز شاهد اجرای Dapps نیستند. بلاکچین هایی مانند Ethereum ، Tron و EOS توسعه دهندگان را به استفاده از مزایای ارائه شده توسط Dapps تشویق می کنند.

این برنامه‌های دیجیتالی برای اینکه به اجرا برسند هیچ‌گونه نیازی به رایانه ندارند و تنها استفاده از بلاک‌چین کفایت می‌کند. از آنجایی که هیچ پیامی پاک و یا مسدود نمی‌شود، ازاین‌رو می‌توانید شاهد امنیت و حریم شخصی بالایی باشد. البته ناگفته نماند معایب گوناگونی نیز وجود دارند که توجه به آن‌ها ضرورت دارد. بخشی بزرگی از این معایب به دلیل ابتدایی بودن این اپلیکیشن‌ها است. بااین‌وجود نمی‌توان از اصلاح‌پذیری سخت کدها در بلاک‌چین گذر کرد.